ክታብ - መዐደዩት - ቄብረት ድንሸ
ቄብረት ድንሸ
ብንያም ሀይሌ
ክልዶል አክለ ረአዩ ከንፈሩ እንዴ ነክሽ ገንሑ ዐለ። እብ ሐሩቀት ምራቁ እንዴ ልውሕጥ ዕንታቱ ሸለም-ለም ለአብሉ። ሕዱድ ለአለቡ ደአሎም ዕላቀቶም ክምሰል ትትኬለም ወደየ።
ምናተ፡ ምን አድሕድ ላቱ ኢረይሞ። ለናይ ዘበን ንዳል ምልህዮቶም ምን አድሕድ እግል ኢሊሪሞ ታል ወዴት እቶም። እተ ሳምን ለሀ መልሀዩ ክም ትልህየ ለቤለዩ ተ ውስፈት ከብዱ ክምሰል ትትለለዕ ወዴተ።
አንፋር ናይለ ቅዋት፡ ዲብ ከፈቴርየት ልትሃጀኮ ወልትፋግዖ ዐለው። ወድ- እሾኻይ፡ “እንተ መክይላይ ሐሪጭ” እት ልብል እግል መልሀዩ ለኢትጸበረየ ዐጭም ለትሰብር ዘዐት ወግረ እቱ። ዲብ ሰሓቅ በድረን ለአለቡ አዋልዶም ላመ አምዕል ለሀ አመለን ይሐድግየ። እብ ሐሩቀት ከርተፍ ወደ። ሐሩቀትከ ሐቆ ኢትራቅብ ሰበብ ዐቢ መጽአከ። ተሐርቅ ሐቆ ገብአከ ክናየት አጊድ ትለጥእ ዲብከ።
ወድ-እሾኻይ ደአሉ አተላለ። “ለገንደበ ሙናድል ዲብ ተምዊን ልትወዘዕ ዐለ ልብሎ መናጁስ ሰውረት” ዲብ ሜዳን እት መራክዝ ተብዲር ለወዝዐዉከ እቡ ሰበብ ‘ሐመምኮ ወጸመምኮ’ እት ትብል ሰበት ጀረስካሆም ቱ?” እትልብል ወለሀርጅ ዲቡ ሰኒ ወአማን ረምጭ ከዐ ዲቡ። አዜመ እብ ሰሓቅ “ኪር፡ ኪር ወደየ” ምን ማይ ሳወ ለረወየ አውኪራት፡ ሀይሌ(አባገ ላተ እብ ሐሩቀት ገጹ ትዉን እት እንቱ፡ ስሔቃይ ሐሰት እንዴ ትሰሐቀ ኬደዮም ከእብ በይኑ ሽንኪ ወደ ከትገሰ። ነከኩ ዲብ ምንክቡ እንዴ አተንከበዩ እብ በይኑ አስተንተነ። እግል ኮሎኔል መንግስቱ ወጀነራል አማን ሚኪኤል ዐንዶም እት መናወየት ለኣቴቶም እለ ዘዐት እላ ተ። “እሊ መከይላይ ሐሪጭ እሊ እግልነ ከአፎ መርሐነ?” ልብል እት ሀለ ለክርን እተ ዶለ ትሰምዐት። ለእት ፍንጌ ክልኦት ሜርሐት ንዛም ደርግ ለዐለ ናይ ስልጠት ጅግረ ህዬ ሰኒ ወአማን እሳት ዐልመት ትወልዐት ዲቡ። ሀይሌ አባገ “መክርሀት ዘዐት ተ እለ። ቶበ ምነ” እት ልብል ረአሱ አድነነ።
ፈጅር ሓሪት አዳሕየት፡ እት መርከዝ ብሑሳት ወተውሲቅ እንዴ ጌሰ ናይ ተእሪክ ክቱብ እግል ልባልስ አንበተ። አንፋር ናይለ መርከዝ እግል ልስደዉ ክምሰል ትሰአለዮም፡ ሐቴ ምነ ሰብለ መርከዝ እግለ ሐዘየ ወሲቀት እንዴ አፍገረት ተለው ወዴት። ሀይሌ አባገ እግል ዮም 13/ወሬሕ ዐስር ሰነት 1979 ለትጠብዐት መጀለት ‘ፍጻሜታት’ ምነ ወለት እንዴ ትከበተ። እብ መትደጋግ
እግል ልባልሰ አንበተ። እግለ ለሐዝየ ለዐለ ጦግ ክምሰል ረክበ እብ ፈርሐት ሰዐመየ። እብ ሀመት ስዱድ ለዐለ ዓሳቡ ትፋሰሰ ወንየቱ ሰኔት። እብ ፈርሐት እንዴ ትሰሐቀ፡ እብ ድግማን ዲብ ነወየ አተ። “ወድ-እሾካይ እግል ንትርኤቱ አነ ወእንተ፡” ቤለ እብ በይኑ።
“እለ መጀለት እብ ሰሉፍ እግል እንስአ እቀድር ማሚ?” ትሰአለየ እግለ ለአምጽአተ እግሉ።
“እግል ሽቅል ብሑሳት ሐቆ ኢገብአ ኢልትአጀዝ”
“ወድ-እሾኻይ፡ ንሳልከ አስክ ትመጭር ወወዴኮከ ዐለኮ፡” ትመክሐ ተቀም እንዴ ልብል። በሊስ ለገብእ እግሉ ሐዲስ አፍካር ምን ከምከሞት ላተ ይዓረፈ። እት ደንጎበ ዲበ ማደት ለሀ ለዐለ ናዬ ለልብሉ “ከሊማት ሕሩይ” እት ወረቀት እንዴ አንአሸ ከትበዩ ወምነ አካን ፈግረ። እግለ ምን ዐስር ሰነት ወለዐል ለወደት ዐመልየት ለፈቅድ ዲበ አካን እግል ልሕሬ አትቃመተ፡ እገሩ ላተ አስክ ባር ተለዩ። ምን ጽምእ እግል ልርዌ እንዴ ቤለ ቢረት ብርድት ጠልበ። እትለ አካኑ እብ ዝክርያቱ አስክ ሳሕል ሄረረ። ምስለ ናይ ሰልፍ እት ሰነት 1979 ለተሓበረ ዲበ መስርዑ ትዋጅሀ። ጠባዬዕ ወፈራሰት ውላድ መስርዑ እት ገጹ ክም ሀለ ትዋየነ።
እግለ እብ ዕምር ምን ክሎም ለዐቤ ለዐለ ካሕሳይ ሽደ ፈቅደዩ። ካሕሳይ ሽደ መስሬዕ ምስሉ ሐቆ ትገሴት ምን ስሓቅ አፉሀ እት ሕድ ኢልብል። ህቱ ሸካም ቀጢን ገጹ ቱ ለዐለ። እግል ልትደአል ምስልከ ሐቆ ሐዜከ እሰልፍ እግል ትቀዋቅሉ ሀለ እግልከ። ቀደም ሽደ “አርበዐ ጋሸ”ለትብል ክናየት ዐለት እግሉ። እት ልትደአሎ ለቤለዉተ እት ኢኮን ህቱ ላተ ምን አዳሙ ወለዐል ሉሸት ኢልሀርስ። ምን ስገ ሑዳይ፡ ምን ዐደስ ሕንርቅ ለቤለ፡ ምን እንጌረ ህዬ ሸበህ ሕርር ለወዴት ለሐሬ ዐለ። “ካሕሳይ ቅጨ” እንዴ ቤለው ለልትላከዉመ ኢትሐገለው።
ሀይሌ አባገ እግለ ለነአሸ ሽሂድ መለሀዮም “መብራህቱ ሕልኮ” እባሁ ትዋሰፈ እግሉ። እለ ዶል እለ ከብዱ ትበጭበጨት። ለቀጢን ወማሪ ሕልኮ ሻሂ ወሕበዘት ፊኖ በሌዕ ይዐለ። ወድ-ዐክር እብ አካኑ ሌጠ ልትዋፈቅ ምስሉ ዐለ። እሰልፍ ምን ሀይአት ተዕሊም ክምሰል መጽአ ጸቤሕ ሩዝ ጸንሐዩ። እግለ ሩዝ እብ ዕን ሕውሬሩ እንዴ ገንሑ እት ጢሾ ክምሰል ተዐገለ ለረያይም አብራኩ መጦር እዘኑ በጽሐ። እግለ ሩዝ እንዴ ጠርአዩ ህዬ። “እሊ ሚቱ ሸቢቅ መስል! ኬን ቦሉ።”እንዴ ቤለ ክባባይ ገብአ። ውላድ መስርዑ ህዬ እብ ሰሓቅ በረቴዕ ገብአው። ሀይሌ እት ዝክርያት ሰበት አተ ሐቴ ዶል ትንፋስ
ድሁር አተንፈሰ። ርእሶም ወድ-በየኔ፡ በርሄ ዐጋሜ፡ ማሕሙድ ሐቴ፡ ብስራት ድፈዕ----እብ ዎርዎሮት ፈቅደዮም።
እት ወሬሕ ዐስር ናይ ሰነት 1979 ቱ። ፈሲለት ሀንደሰት እት መሽዐሊብ እት ባካት “ዜሮ ለትትረከብ አካን) ዕስክርት ዐለት። ሀይሌ አባገ ዝናሩ እግል ልትዐንደቅ አመውር ተሀየበ። ‘አስክ አየ ገብእ ሕነ?” እግል አርወሐቱ ትሰአለየ። ምነ ለዐለው ዲቡ መዐስከር አስክ እምዐሚዴ እብ አልቃም ምንኩል ዐለ። ሰብር-ቀጤ፡ ደብዐት፡ ዐገት፡ ፈልከት አስክ እምዐሚዴ፡ እተ ክምሰልሁመ
እብ እንክር ብሌቃት። ፈሕ። ግሮይቶ---አስክ እምሀሚሜ አካን ናግየት ይዐለት ዲቡ። ፈሲለት ሀንደሰት ለቀም ለኢዘርአት ዲቡ አካናት ክሉ ረአሱ ይዐለ። ሐት ሐቴ ዶል ለአልቃም እግል ራቀቦት ለገብእ ሄራር ዐለ።
አባገ ምስል ሜርሓይ መስርዑ ዐንዱ ትበገሰ። ምስሎም ዎሮት ድድ ደባበት ላቱ ለቀም ነስአው። ዐንዱ ኣንፉ ክኑን ወገሮቡ ህዬ እብ ሐሊብ ዓቢ ሰበት ቱ ሰኒ ብኑይ ቱ። ግያሁ ቅንቅሽት ተ። ሸዐብ ሳሕል ‘ዐብዱ’ ልቡሉ ዐለው። ክልዶ እብ ክሱስ ቴለል ናይለ ድዋራት ወሓለት አባይ ልትሰአል ወታይን። እት ስምዐት አክባር በድሩ አለቡ። ዲበ ጀብሀት ለሀ ክልዶል መጅሙዐት እንዴ መርሐ ግረ አባይ ለአቴ ወአልቃም ቀብር ዐለ። እት ክእነ አሽቃላት ሰኒ ስርጉል ወስሙይ ዐለ። እተ መደት ለሀ ‘ዕፉን’ ለትብል ክናየት ትሻበቡ ምንመ ዐለት። ሐሬ ላተ ኢተሌቱ። “ምን አባይ ለሰለብክወ ፍሌንየት እንዴ አትሀመሌኒ እብለ ኢትነፌዕ ሓጀት በደለ ከነስአየ!” እት ልብል ሽሂድ ሀብቴ ስላሴ ሀይሌ(ጎደይቲ) እግል ለአልጥአ ዲቡ ጀረበ። ምናተ፡ ኢትሰርገለ እቱ።
ለውቅል ዕንክለት ጀላፍ ምን መሽዐሊብ እብ ቀበሊት ላቶም አድብር እንዴ ሐለፍከ። ሳሰት እንዴ ተዐዴከ። ሰጋይድ እንዴ ትከሬከ ወፈገርከ ትትበጸሕ። እብ ተቃርብ ህዬ ሰለስ ሳዐት ትነስእ። ለዕንክለት እት ቅብለት ምፍጋር ጸሓይ ሳሕል። ምን ፈሕ እብ እንክር ግብለት ፍግር እንዴ ትቤ ትትረከብ። ሸክለ ባስ ምንመ ምሰል ለረአሰ ላቱ ጣፌሕ ኢኮን። እት እንክር ምፍጋር ጸሓየ ብለቅ ጸዓዲ ሰበት በ ህዬ ምን ቃብል ትትሌለ።
ዲብ እለ ዕንክለት እብ በርናምጅ ለሸቄካሁ ለመስል አብዓት፡ እተ ባኩ ህዬ ጠውለት ለመስል ብለቅ ጣፌሕ ሀለ። ዲበ በዐት ሰሮም ገሌ መስኡሊን ናይ በራጊድ 44 ወ23፡ መስኡል ስታፍ ብርጌድ ዐይን። አስመላሽ ገበሬመስቀል(ወድ-ሐፍቲ) ወብዕዳም መስኡሊን ስርያት ዐይን ጅሙዓም
ዐለው። እተ ክምሰልሁመ ምን ሀንደሰ ናይብ ሜርሓይ መስሬዕ መሐመድዐሊ እድሪስ(ሐሜዳይ) ምስል ሙልጌተ ሰለሙን(ኤፔሮ) እንዴ አባደረ ማጽእ ዐለ። እግል ቅያሩ ተቅሪር እንዴ ሰለመ እብ በይኑ አቅብለ።
ዲበ ሳምን ለሀ አባይ አካናት እግል ልጽበጥ እንዴ ቤለ፡ ምን ግሮይቶ አስክ ባካት ፈሕ እሙዱድ ዐለ። እብ እንክር ጀብሀት ሸዕብየት እለ ቅወት እለ እግል ትደውሸሽ ትቀረረ። ክሉ ለከስሱ መስኡል ህዬ ለትአሐዜ ድራሰት እግል ልውዴ ሐዞት ሽቅል ተሀየበቱ። ዐንዱ ለምን ብሌቃት አስክ ፈሕ ለትገይስ ገበይ እግል ለአቅምተ አንበተ። እት ሰር ናይለ ገበይ። እበ ምን እንክር ለዐል ለትትከሬ ሳሰት ዔለ መልሐት ዐለት። ነበሪት አባይ እትሊ ባካት እሊ ልትዳሌ። መሳርፍ ወዐፍሽ ለልአበጽሐ ዐረባት ኬን ወእንሰር እንዴ ለአትቃብለ ልትርአየ ዐለየ። ሰዋትር አባይ ምን ድማናይ ግንራሪብ ናይለ መሓዝ እንዴ አንበተ፡ እበ ነብረ ለትዳሌ እቱ አካናት እንዴ ሐልፈ አስክ እብ ድገለባይ እንክር ናይ ፈሕ ልትመደድ። ለዐስከር ምድር እንዴ ኢጸቤሕ እንዴ ቀንጸው አስክ መዓላቶም ገይሶ። ከእብሊ፡ ዐንዱ እግል ልምለጮ እቡ ለቀድሮ አካናት እግል ልርኤ ኢቀድረ። ለዐስከር እንዴ አፍይሐው። እብ እንክር መዐደይ ናይለ መሓዝ ለዐለ ውቁል ስልስለታይ አድብር እንዴ ዶረው እተ ጽርግየ ልትጠወው ህለው ለልብል መከምከሚ በጽሐ። ዐንዱ ሕፉን መኪነት እንዴ ተሐልፍ ሐቆ ረአ አርወሐቱ ኢትትከረዕ እግሉ።
እት ሕግስ ርሽመት ዕንክለት ዕዜላይ ለትበልስ ዐቅቤተት ዐለት። እለ ዕጨት እለ አካን አዳለዮት ነበረ(ምግብነ) እግል ትግበእ ለተሐሬት ዐለት። ዲብ እለ አካን እምበል አታፍእ፡ ግድር ወሩዝ ብዕድ ለነፌዕ አግርበት ይዐለ ዲበ። መብዝሖም ዲበ ዕንክለት ለዐለው ጅኑድ መስኡሊን ቶም። ሀይሌ አባገ ሽቅል አዳለዮት ነበረ(እስቡዕየት) ክምሰል ናዩ ነስአዩ። “አባገ” እት ባካት መሓዝ አልጌን ለአስተሽሀደ አብርሃም(ወድ-መለስ) እግል ለአልጥአ ዲቡ ለጀረበ ክናየት ዐለት። ህተ ህዬ፡ ሽደ ዕልብ 44 ጨብብ ዲቡ ሰበት ዐለ ቱ እብለ ክናየት ለሓግር ዲቡ ለዐለ። እግል መደት ረያም ላኪን ይአተላሌት። አባገ አብሸሎት ሩዝ “ምንዬ ወለዐል ለአምሩ አለቡ” እት ልብል ልትመኬሕ ዐለ። ለግድር እብ ምግቡ እሳት ሐቆ ዘብጠቱ ለሩዝ አጊድ ለሐንርቅ። ሃብ ናይለ እሳት እት ሰለስ እንክር ናይለ አታፍእ እግል ተአትመቃርሑ ህሌት እግልከ። ማይ እግል ኢልብዘሕ ዲቡ አው ህዬ እሳት እንዴ በልዐቱ እግል ኢልሕንርቅ ወክምሰል ሸርቤ እግል ኢልትከም መራቀበት ትርድት ለሐዜ። ክምሰል ቀመም ለልትነፍዖ እቡ ስከር ሌጠ ዐለ። ለሩዝ እበ አካኑ እንዴ አብሸልካሁ ስከር እንዴ ፌፌከ ሌጠ ትበልዑ። ለጅኑድ ምስል እንዴ ተዐገለው ምንለ ትወቀለ ሜርሓይ ብርጌድ አስክለ መስኡልየት ለአለቡ ጅንዲ እግለ ሩዝ እብ ሕበር በልዐዉ። “ከርሸት ሌጠ ትትመለእ። ጀክ ማይ እንዴ ኢሰቴከ በዐል እስቡዕየት(መጋባይ) ኢትሕሜ” ለትብል ህግየ ክልዶል ሐቆ ነብረ ለተዐሬ ምብላስ ዐለት።
እብ ግረ አባይ እንዴ ዱርከ እተ ለትአትሐዜ አካን እግል ትብጸሕ ወቅት ለነስእ ሽቅል ክቡድ ቱ። እት ክእነ ለመስል አካናት እግል ትብጸሕ አድብር ውቁል ወሰጋይድ እግል ትፍገር ሀለ እግልከ። አፍ አሬር ላተ እበነት ክድከ ምን ገብእ፡ እንዴ ትደርገገት እግል ትፍድሐከ ለበክት ሰኒ ዐቢ ቱ። እብ አመተ ኢትአመረት አባይመ እግል ልትሃደፈከ ቀድር።
እብ በይኑ እንዴ ገብአ ለአተናሴ ለዐለ ዐንዱ ተመልሶ እዘኑ ብሸራት እግል ለአስምዑ አንበተ። ክሎም እተ ባካትለ ምግብነ ለዐለው ዐስከር አባይ አድሐ ምድር እንዴ ትከምከመው። ሴር ዋድያም እት እንቶም ክባባይ እት ገብኦ ትረአው።
አንፋር ሀንደሰት፡ አንፋር ዐይን፡ ኦፔሬተራት---ምን ዕንክለት ጀላፍ ገጽ ተሐት ትሀርበበው። አስመላሽ ወድ-ሐፍቲ፡ እግል ስሌማን ሓምድ፡ ጸጋይ፡ ሙልጌተ ወልዴየሱስ፡ የዕብዮ ተስፈዝጊ(ወድ-ሻውል)፡ ንጉሴ ሀብቴጽዮን(ድመ)---እንዴ ከምከመ መጽአ። ዲበ መሓዝ ህዬ ናይ ብርጌድ 44 ላቶም ዐይን ስርየት ጸንሐዎም። ህቶም፡ ስሌማን መሐመድኑር ወእብ ጊሪንጊራው ለትብል ክናየት ለልትአመር ምሔርባይ ዐለው። ክልኢቶም ገበይ እንዴ መርሖ አስክለ አባይ ለገዐዘ ምኑ አካናት እብ ሸፋግ ትበገሰው። አባገ እግል ስሌማን ወጊሪንጊራው አቅመተ። ምን ዎሮት ርሕም ለትወለደው መስሎ ዲቡ ዐለው። ክልኢቶም ምሔርበት ከብደት ሐየት ባልዓም ቶም። ለሐሽም ክልዶል እንዴ ትጀምዐ ለአተናሴ ዐለ። ልትበገሶ እት ህለው ህዬ ሴር ናይለ መጋይሶም ልትፈንጠር ዐለ።
ሀይሌ አባገ ዲበ አክለ ረአዩ ለልትዐጀብ እቡ ሜርሓይ መስሬዕ ዐይን ስሌማን ቀርበ። ብሶቱ እንዴ ገልበበ አስክ መላትሑ ለትሻበበ ሸምለ ጭገሩ ሰኒ ለዐጅቡ። ለነኣይሽ መሼደሉመ ሰኒ ግርመት ለሀይቡ። ከላሺኑ ተዐጻፊት እት ትገብእ፡ ስፍየት ናይለ ክልኤ ከዝነት ለቡ ዝናሩ ሰኒ ግሩም ቱ። እት ገበይ ዕንዳቄ ናይለ ዝናር ላተ ብዞሕ ለልትአየስ ኢመስል። ለጥለግ ክቡድ ዲቡ ክምሰል ሀለ አዳም እግል ኢልተሀሙ፡ አክልሕድ እንዴ ትረይሐ ገናድል። እብ ዓመት ዲብ ሰዋትር አባይ ለአቴ ለሀለ ኢመስል።
ምናተ፡ ሀይሌ አባገ እብ ክሱስ ጥባዬዕ ናይለ ክልዶል እግል ልርአዩ ለአልትሸነህ ስሌማን አምር ታምም ይዐለ እግሉ። ሙሰውር ናይ ብርጌድ 44 ለዐለ ሰለሙን አብርሀ እብ ክሱሱ እትሁጁኩ ዐለ። ምን 1977-’78 ሜርሓይ መስርዑ ዐለ። ስሌማን ህግየ እሙ ትግርኘ ክምሰል ኢኮን ምን አንቀሞት ከሊማቱ ምንመ ልትአመር ቅዌት ትግርኘ ላቱ ይዐለት እግሉ። መጋይሱ ጣፍፍ ለኢገብአ እቡ ሰበብ እት ግርሁ ስርናይ እግሩ ጅሮሕ ሰበት ዐላቱ። እት መደት አወላይ
ወራር እት ሐርብ ባጼዕ፡ ህቱ ምን ሕክምነ እንዴ ሀርበ። እት ሐርብ ክምሰል አቅበለ ልትሀደግ እቡ። ምን መጺጸት እንዴ ኢልትባለሕ ወኢላስቲክ ባንደጅ እንዴ ኢትትፈተሕ ምኑ አስክ ድፈዕ ለሀርበ። ምዝባጡ ናይ ዓሳብ (ነርቭ) ሰበት ዐለት “ትገሴ እግል ኢትንቀዕ ዲብከ” ምንመ ቤለዉ ኢሰምዐዮም። ዲብ ሐርብ እምዐሚዴመ አቅብል እንዴ ልትበሀል እግል ልትሻፈፍ ክምሰል አተ ልትሀደግ እቡ።
ሀይሌ አባገ ዲብ አካን ባር እት ዝክርያቱ ሹሙም እት እንቱ፡ እደዩ ‘ጠዕ- ጠዕ’ እንዴ አበለ ካልኣይት ቢረ ጠልበ። እትለ አካነቱ አዜመ እስትሽሃድ ናይለ ፋርስ እት ገጹ ትዋየነ እግሉ። ዲበ ሐርብ ምስሉ ሹሩክ ለዐለ ሰለሙን አብርሀ ተእሪኩ ዳገመ እግሉ። አባገ ወሰለሙን እት ባጼዕ። ዲብ ቤት ምህሮ ሼክ አልአሚን ምስል ደርሶ ዐለው። ለወቅት ለሀይ ዴሽ ሸዕቢ እት ወሬሕ ሐቴ ናይ ሰነት 1980 መባደረት ናስእ ዐለ። ብርጌድ 44 ምን ቅብለት ምፍጋር ጸሓይ ሳሕል አባይ ለትዳገነት ዲቡ ወቅት፡ ለቅሰት እት ‘እንደ ሚክኤል’ለትትበሀል አካን ጀሬት። ገሌ መሳሬዕ ዲብ ዎሮት ሳትር ናይ አባይ ሸአገው። ዲብ አኬነት ውርኪት እንዴ አጭፈረው ህዬ እግለ ኬልም ዕንክለት አቅመተወ። ስሌማን ሰበብ ናይለ ጀረ መትደንጋር እግል ለኣምር መስርዑ እንዴ ሐድገ እንዴ ለአጎብል ዲቦም መጽአ። “አዜ እባነ እግል ንካርጀ ህሌት እግልነ” እንዴ ቤለ፡ ገሌ ምነ ጅኑድ እንዴ ነስአ ድፈዕ አባይ ሀጅመ። እትለ አምዕል እላቱ ስሌማን ለአስተሽሀደ። ጊሪንጊራውመ እት ሳድስ ወራር ዕዳዩ ፈደ።
“በዲርመ ሰውረት ተአትኣምር እት ኢኮን ኢትአትናብር” እት ልብል ለአስተንትን ለዐለ ሀይሌ አባገ ፈጅአተን ቅሮረት ቢራሁ እብ ስጋደ እንዴ ገለየ ቀርድዐየ። አዜመ እብ እብ ዝክርያቱ ዲበ ዘማች ለሐድገወ ዕንክለት ጀላፍ ወለ ለሐልፎ እቡ ለዐለው ሰዋትር አቅበለ። እተ ዶል ለሀ እት ከሺነት አባይ (ምግብነ) ባጽሓም ዐለው። ክል-ምኖም ከሽቅሉ እግል ልውዴ ኬን ወእንሰር ቤለ። ሰሮም እግል በራሚል አባይ ከዐው። አንፋር ዐይን እግል ‘አውነት’ ለትትበሀል መጀለት ሻጠጠው። ዲበ ከሺነት ለጸንሐዮም በስከዊት ወብዕድ ነበሪት ጀምዐዉ። ዐንዱ ወሀይሌ አባገ ሽቅሎም እሙር ቱ። እተ ገበይ ክምሰል በጽሐው ለቀም ለቀብሮ ዲበ አካን ሐረው። ኖዕ ኢታሊ (M-3) ላቱ ለቀም ዐለ ምስሎም። ለገበይ ሖጸ ለበዝሐ ዲበ ወትክ ለቤለት ሰበት ተ ዲብ ሸክለ ምን ገብእ ወጽንዔሀ ፈርግ ይዐለ እግለ። ለቀም ለደፍነው ዲበ አካን እግል ኣመሮት ተኣምርተ ለትገብእ እግሎም እበነት ዐባይ፡ ዕጨት ወአው ፍርግት ሓጀት እንዴ ፈንተው ምነ እግል ልቀይሶ ህሌት እግሎም። ለቀም ግምሽ እንዴ ደፈንካሁ ኢትገይስ። እተ አካነት እምበል ዖበል ነኣይሽ እሻረት ለትገብእ
እግሎም ሓጀት ኢረክበው። እት መዐደይ ናይለ መሓዝ በልቀት አቅመተው። እግለ በልቀት ክምሰል ፍንቲት እሻረት ነስአወ። ለበዐል አከይድስ ለቀም ክምሰል ግናዘት ሰኒ እንዴ አጥፍሐው እግሉ እብ ዋጅብ ቀብረዉ። ለአካነት ሖጸት ሰበት ዐለት ሀይሌ አባገ ወቅት ኢነስአት ምኑ።
ሐቆ ገሌ ደቃይቅ እበ ለመጽአው እበ ገበይ አቅበሎት ገንሐዮም። ለገበይ በዲር ማጽኣም እበ ሰበት ዐለው ምሽክለት ይዐለት እግሎም። እንዴ ልትሃጀኮ ወልትደአሎ ዲብ ሕድ እንዴ ትከምከመው ልሄሮ ዐለው። መውዶዕ ናይለ ህጅኩም እተ መደት ለሀ እት ጅኑድ አግደ ጋር ጋብእ ለዐለ ህዳይ ቱ። ሙልጌተ ወልዴ እየሱስ ለልትበሀል መንደላይ ደላግ፡ ሬድዮ እንዴ ጸብጠ እት ልሄርር። “ተንዚምነ እብ ትቀሰበ እት ኢኮን ህዳይ ወኢሰምሐ። ሰበቡ ህዬ መቅደረት ወሓድረት ሓለት እግል ህዳይ ጣፍሐት ኢኮን” ዲበ ልብል መብደእ ሰብተ። ከረ አስመላሽ ወድ ሐፍቲ ህዬ እግሉ ትቃወመው። ህቶም “ህዳይ ተንዚምነ እንዴ ትቀሰበ ይሐጀዘዩ። ዎሮት ምነ እግል ልትረፍ ለኢቀድር መሕበራይ መጣምብ ሰበት ገብኣ ቱ እት ልብሎ” ትከሐደው።
“ለህጅክ ለሀ ከአፎ ትጥዕም! እግል መዕነውየትከ ሒለት ትወስክ ዲበ። ለውቀት ትሰምዐከ” ቤለ አባገ እንዴ ኢልትአመሩ። ኣቤ፡ እተ መደት ለሀ ለሸባባት ክሎም እብ ርዝቅ ጠቢዐት ለልትመትዖ ዲቡ ዕምር እቱ ዐለው። ሀይሌ አባገ ምስለ ሳልሳይት ክራም ለሀረሰወ ፍክረት ልትዋፈቅ ዐለ። ለፍክረቶም ህዬ፡ “ህዳይ ምን ፈራሰት ዐስከርየት ሰበት ጠምሰከ እትሊ ወቅት እሊ አትሐዘዮት አለቡ” ትብል ዐለት። መክሐደ ህዳይ እንዴ ኢትመሽግ አምዕል እብ ተማመ እግል ተአውዕለለከ ትቀድር። ለመከሐደ ሐቆ በዝሐት “የሀው ኬን ኒበለ። ብዕድ ህጅክ አምጽኦ” እንዴ ትቤ ኖስከ ቀይድ ትወዴ ዲበ። ክል-ዶል እብ ክሱስ ህዳይ መትሃጃክ ምን ሀደፍከ እግል ልሸንኬከ ሰበት ቀድር መብዝሖም ጅኑድ ፈትዉ ይዐለው።
ዘማች አምሱይ ምድር እተ ለአዝመው ምኑ መሳክቦም አቅበለው። ለሐረካቶም እግል እጅትመዕ ጋይሳም ለዐለው መስሎ። ፈጅራተ ዕንክለት ጀላፍ እብ ሐረከት መስኡሊን ዴሽ። አንፋር ዐይን ወሀንደሰት ጋምለት አጽብሐት። ምድር ክምሰል ጸብሐ ህዬ ሰርገል ወቀይ አንፋር ሀንደት ለበሽር መትፈርግዖት ለቀም ትሰምዐ። ለዶል ለሀ አዳም ክሉ አስክ ሻባይ ትባደረ። እተ መደት ለሀ እግል ዐንዱ፡ ሀይሌ አባገ፡ ሙልጌተ ወእምፔሮ ለበድረ ይዐለ። ክርን ናይለ ለቀም እተ ዶለ ኣመረወ። አክልሕድ ምነ ለቀም ለደፍነው ዲበ አካን ተናናት ወዕሌለጊት ቀንጸ። ሻባይ ፋግራም ለዐለው አንፋር መኪነት ንኢሽ አስክለ አካነትለ ለቀም ትሐልፍ ክምሰል ዐለት ሐበረው። ጊሪንጊራው “መኪነት ንኢሽ ተሐልፍ ሐቆ ዐለት። መስኡሊን ጅሉፋም ህለው በህለት ቱ” እት ልብል እግለ
ለውቀት ሽሙይ መዕነውየት ወሰከ ዲበ። ሰሮም ገሌ ለጅኑድ “ወላሂ፡ እሊ ክል-ምዕል ክርን ገቢል ለትነሽሩ ዐውቴ ሀንደሰት ለአትሸክከነ ዐለ። መረ በዜሕ ሰበት ዐለ። ዮም ላኪን አመናኩም” እት ልብሎ መትዐጃቦም ሸርሐው። ለእብ ፍቲ ሐርብ ወምስንዮት ምስል መልህያሙ ለልትአመር ስሌማን መሐመድኑር “እበ ሰኒ ለኢቀድረ ትግርኘ። “ወላሂ እለን ቄብረት ድንሽ!” ዶል ቤለ እብ ሰሓቅ በረቴዕ እንዴ ገብአው፡ “ቄብረት ድንሽ! ቄብረት ድንሽ!” እት ልብሎ ትከባበተው። ዐንዱ “ምኒነ ለሐሬኩሙ ቄብራይ ድንሽ ቦሉ። እግል ክልነ ላኪን እለ ክናየት እለ ኢትአልጥኦ ዲብነ” ክምሰል ቤለ አዜመ ለሰሓቅ አተላለ። “ቄብረት ድንሽ” እግለ ሰለስ አንፋር ሀንደሰት ናይለ ሳምን ለሀ ናይ ክሎም ክናየት ጋብአት አስመነት።
ሐቆ ሰለስ አምዕል ለአገር ዴሽ ምነ ሳብት ሰዋትሩ ዲበ ባካት መጽአ። ፈሲለት ሀንደሰትመ ከረ ዐንዱ። አባገ ወኤምፔሮ ለብዲበ ተሓበረት እቶም። ዴሽ አባይ ምነ ባካት ትዳገነዉ። ፈሕ እት ቀበት ደቃይቅ እት እዴ ዴሽ ሸዕቢ በርደት። ፈሲለት ሀንደሰት እት ሐንቴ ጨዐት ዑርፍት እት እንተ ካሕሳይ ሽደ ምን ጥሕኒ እንዴ ጸግበ ክም ገስዐ “ዮም ላቱ ሐርብ ፈሕ እንዴ ኢገብእ ሐውልየት ፈሕ ተ” ዶል ቤለ አዳም እብ ሰሓቅ ጅለፍ ገብአ። እትለ አካኖም እንዴ ልትደአሎ አሲርን ዲብ ጀፈሮም እግል ልትጀምዖ አንበተው። ዎሮት ሸፈት ለላብስ እብ ዕምር ምነ ጸሩ ለልዐቤ ዐስከሪ እደዩ ምን ረአሱ ካሪሁ ይዐለ። “ያረቢ ለዓለሚን! እሊ ክሉ ዴሽ! ምን አየ መጽአ? ሑዳም ሸፈቲት ቶም ቤለዉነ ማሚ?” እት ልብል ለአስተንትን ዐለ። ወለት አንሳይት እንዴ ትጌልሉ ሰበት መጽአት ክሉ ለቴለል ትቀወ ዲቡ። ዎሮት ምነ ዐስከር እት ጀፈር ሳትሮም ለቀም ሰበት ትፈርግዐ፡ እግሎም ሳጅናሞም ክምሰል ትመየው ሓከ። ሀይሌ አባገ ዲበ ዐስከሪ ቀርበ። ለዐስከሪ ምስል አርፐጂሁ ለትጸብጠ ረዪም ወቀጢን መንደላይ ቱ። ለዐስከሪ ተቅሪሩ እግል አባገ ለሀይቡ ዐለ። “መን ክምሰል ቶም ለኢትደለው መስኡሊን ወዐስከር ዲበ ለትደመረት ዐረብየት ንኢሽ ሞተው ወትጃርሐው። ሰርገል ዐመልየት ሀንደሰት እተ አምዕል ለሀ ክርን ገቢል ነሽረተ። እግለ አክባር ለሰምዐው አንፋር ሀንደሰት ብዞሕ ኢትፈከረው። ህቶም ናይ ክል-ምዕል ሽቅሎም ሰበት ቱ። እግሎም ፍንቱይ ጋር ይዐለ። ምናተ፡ ለዐመልየት እት ልብ ሀይሌ አባገ ፍንቲት አካን ጸብጠት። ናይብ ቃእድ ናይለ ጀብሀት እበ ህቱ ለደፍነዩ ለቀም ሰበት ሞተ ፈርሐቱ ቅያስ ይዐለ እግሉ። ህቱ ወሙልጌተ እበ ዐውቴ እንዴ ልትሐበኖ አድሕድ ገንሐው።
ዲበ ባር ሳልሳይት ቢረት ቀርዴዕ ለዐለ ሀይሌ አባገ፡ እግለ ዲብ ጂቡ ለዐለት ወረቀት አፍገረየ። ለምን መጀለት ለከትበዩ ጦግ እግል መዓቅቅ ልቡ እብ
ሐበን ወለውቀት ማልኡ ዐለ። እግል ክሉ አውሃም ነፍስያቱ ወቅብብ አርወሐቱ ክምሰል ልትገልጽጽ ወደዩ።
እብ ድግማን እግለ ወረቀት ሰዐመየ። ለወረቀት ክእነ ትብል፦ “ዴሽነ ፋርስ እግለ እት ጀብሀት ቅብለት ምፍጋር ጸሓይ ሳሕል መባደረት እንዴ ነስአ እብ እንክር ግሮይቶ ወመራት አካናት እፍዩሕ ለዐለ ዴሽ አቶብየ፡ እብ ክልኦት እንክር ህጁም እንዴ ሀረሰ ዲቡ ጨለግም ወደዩ። እተ ክምሰልሁመ እሊ ምን ዮም 7-9 ናይ ወሬሕ ዐስር ለገብአ ሐርብ ድቁብ ክልኤ መደርዓት ወሐቴ ዐረብየት ዐስከርየት እት ጨበል ሞሻት ትበደለየ። እብ ፍንቱይ ዲበ እብ ቅዋት ሀንደሰት ለትደመረት ዐረብየት ዐስከርየት፡ ኮሎኔል ‘ጌታቸው በቀሌ’ ለልትበሀል ቃእድ ብርጌድ 10 ምስል ብዕዳም ሐምስ ዐስከር ልትቀተል እት ሀለ፡ ኮሎኔል ‘ቡዙነሄ በቀሌ’ ለልትበሀል ቃእድ ቅዋት 505 ክልኤ እግሩ ትቀረጨየ ወክልኤ ዕንቱ ጌሰየ!”
ሽሂድ አብርሃምመለስ(ወድ መለስ)
ሽሂድ መሐመድዐሊ እድሪስ ሽሂድ ዐንዱ ተመልሶ